Drodzy Czytelnicy.

W związku z trwającą pandemią koronawirusa, chcemy przyłączyć się do akcji #zostańwdomu oraz zapoczątkować (w tym roku online) obchody Tygodnia Bibliotek 2020, pod hasłem "Zasmakuj w bibliotece". 

By umilić wszystkim czas, który musicie spędzać w domach, chcemy przedstawić najciekawsze naszym zdaniem seriale historyczne, które zostały do tej pory nakręcone. Wybór seriali jest oczywiście subiektywny, lecz naszym zdaniem przedstawione propozycje oprócz walorów rozrywkowych, stanowią dobrą lekcję edukacji historycznej dotyczącej dziejów Polski, które w ten czy inny sposób były mało poruszane w świecie filmowym i przez to być może mniej znane szerszej publiczności. Zdajemy sobie sprawę, że obraz i dźwięk stanowi najprzyjemniejszą formę przyswajania wiedzy.

Serdecznie zapraszamy do naszego przewodnika po świecie polskich seriali historycznych.

 Korona Królów

Rok produkcji: 2018-2020

Zwiastun

Korona królów – polski serial telewizyjny, a zarazem telenowela historyczna, emitowany od 1 stycznia 2018 na antenie TVP1, opowiadający o monarchii w Polsce pod panowaniem kolejno: ostatnich Piastów, Andegawenów i pierwszych Jagiellonów w XIV wieku.

Serial został podzielony na trzy sezony, choć słyszy się także o planowanym czwartym.

Pierwszy sezon przedstawia wydarzenia z lat 1325–1339, ukazując ostatnie lata panowania króla Władysława Łokietka i początki rządów Kazimierza Wielkiego. Skupia się głównie na pierwszym małżeństwie króla z królową Aldoną Anną Giedyminówną oraz relacjach z matką, królową Jadwigą Kaliską.

 Akcja drugiego sezonu obejmuje lata 1342-1370 i skupia się na trzech głównych wątkach, ukazujących dwory: wawelski, wyszehradzki i świdnicki. Historia Kazimierza Wielkiego, jego trzech kolejnych żon: królowej Adelajdy Heskiej, czeskiej mieszczki Krystyny Rokiczany i królowej Jadwigi Żagańskiej, oraz dworu rozszerzona zostaje o losy jego siostry królowej Węgier, Elżbiety Łokietkówny i jej syna króla Ludwika Węgierskiego, oraz siostrzeńca, Bolka II Małego – księcia świdnickiego, jego żony księżnej Agnieszki Habsburżanki i bratanicy cesarzowej Anny Świdnickiej.

Trzeci sezon opowiada o panowaniu Andegawenów w Polsce. Akcja rozpoczyna się na przełomie 1376 i 1377 roku za panowania Ludwika Węgierskiego. Ukazane zostają ostatnie lata jego panowania, a także ostatnie chwile regencji jego matki Elżbiety w Królestwie Polskim, oraz bezkrólewie i skomplikowana droga do tronu jego córki. Sezon zgłębia życie i panowanie królowej Jadwigi Andegaweńskiej, koronowanej w 1384 roku na króla Polski. Jednym z głównych wątków jest jej relacja z księciem Wilhelmem Habsburgiem oraz małżeństwo z księciem litewskim, Władysławem Jagiełłą, a także losy matki – królowej Elżbiety Bośniaczki i siostry – królowej Marii Andegaweńskiej. Ukazane zostają kolejne etapy życia Jadwigi: dzieciństwo w Budzie, pobyt na wiedeńskim dworze, jej samodzielne panowanie oraz wspólne z Władysławem Jagiełłą. Ponadto działalność charytatywna, kulturalna i naukowa. Jednym z ważniejszych wątków sezonu jest także chrystianizacja Litwy.

 Perypetie bohaterów są okazją do pokazania średniowiecza, które wbrew obiegowym poglądom nie było wcale mroczne i zacofane. Wawel był miejscem spotkań ludzi różnych kultur i rycerzy wielu narodów, a panowanie Kazimierza było początkiem budowania siły Polski i przekształcania słabego, rozbitego kraju w jedną z europejskich potęg, w silne i nowoczesne, jak na owe czasy, państwo.

Serial można oglądać:

https://vod.tvp.pl/website/korona-krolow,34807622/video?order=oldest&sezon=0

Pierwsze odcinki nie spotkały się z dobrymi recenzjami. Obok krytycznych uwag dotyczących dialogów, ubogich strojów czy małej obsady, zwracano uwagę na niewygórowane nakłady budżetowe oraz na  celowość tworzenia serialu ukazującego średniowieczną Polskę. Późniejsze odcinki znacznie się poprawiły, zaś krytyczne głosy ucichły. Serial oglądało średnio 2,6 miliona widzów, więc można się pokusić o stwierdzenie, że odniósł on pozytywną rolę, ukazując dawną historię Polski szerszej widowni.

Twórcy Korony Królów postawili przed sobą trudne zadanie wyedukowania współczesnych widzów wiedzą historyczną. W tym celu w każdy piątek ukazywał się odcinek specjalny zatytułowany Korona królów – taka historia, mający na celu edukację historyczną. Narratorem i prezenterem każdego odcinka jest Wojciech Żołądkowicz - odtwórca roli Księcia Olgierda Giedyminowicza. Poszczególne odcinki opowiadały o życiu w średniowieczu, duchowieństwu w XIV w., strojach, jedzeniu i zdrowiu, dynastiach Andegawenów i Luksemburgów oraz wielu innych ciekawostkach dotyczących tamtego okresu, a wszystko to w bardzo przystępnej formie.

Dodatek Korona Królów – taka historia, można oglądać:

https://vod.tvp.pl/website/korona-krolow-taka-historia,45459894/video

 Stulecie Winnych

Rok produkcji: 2019-2020

Zwiastun

Serial realizowany na motywach bestsellerowej, trzytomowej sagi Ałbeny Grabowskiej o tym samym tytule. Jest to pełna nieoczekiwanych zwrotów akcji opowieść o wielopokoleniowej rodzinie Winnych z podwarszawskiego Brwinowa, wpleciona w dramatyczne wydarzenia XX wieku :  I wojna światowa, II wojna światowa, kryzys gospodarczy, stan wojenny, upadek komunizmu.

 Saga rodu Winnych jest też wnikliwym portretem polskiego społeczeństwa, zmieniającego się wraz z rozwojem naszej państwowości.

W serialu pojawiają się zarówno postaci fikcyjne, jak i prawdziwe, znane z naszej historii, kultury i sztuki. Wątkiem przewodnim są losy bliźniaczek, Ani i Mani Winnych, które rodzą się na początku I Wojny Światowej.

Trzeba przyznać, że serial został nakręcony z rozmachem, a szybka akcja oraz znani aktorzy mogą zachęcać widzów do oglądania. Bardzo dobrze zostały przedstawione losy ludności polskiej w czasach niewoli.

Serial można oglądać:

https://vod.tvp.pl/website/stulecie-winnych,41055208/video

 Młody Piłsudski

Rok produkcji: 2018-2019

Zwiastun:

Młody Piłsudski – polski serial telewizyjny biograficzny o marszałku Józefie Piłsudskim z 2019 roku, w reżyserii Jarosława Marszewskiego, z Grzegorzem Otrębskim w roli głównej.

Serial opowiada o grupie spiskowców walczących z caratem na przełomie XIX i XX wieku. Głównym bohaterem jest młody Józef Piłsudski i jego najbliżsi, rodzina i przyjaciele – późniejsi premierzy i prezydenci. Akcja toczy się w Wilnie, Petersburgu, Łodzi, Warszawie i Krakowie.

 Serial ma charakter sensacyjno-przygodowy. Rozpoczyna się od zamachu na cara Aleksandra II w Petersburgu w roku 1881, a kończy napadem na pociąg w podwileńskich Bezdanach w roku 1908, dokonanym przez Piłsudskiego i jego towarzyszy.

Nie jest to szczegółowa biografia Józefa Piłsudskiego, ale i tak przedstawia jak doszło do zsyłki Piłsudskiego na Syberię czy rozłamu w PPS i wzajemnej niechęci, ale i szacunku między Piłsudskim a Dmowskim.

Serial można oglądać:

https://vod.tvp.pl/website/mlody-pilsudski,39589216

 Czas honoru

Rok produkcji: 2008-2013

Zwiastun

Fascynująca i mało znana karta historii polskiego ruchu oporu. Opowieść o okupacyjnej rzeczywistości i spadochroniarzach, którzy zostają przerzuceni do Polski. W Warszawie żołnierze podziemia żyją z fałszywą tożsamością i w ciągłym zagrożeniu. Na co dzień ocierają się o śmierć i zdradę. Wojna brutalnie wystawia na próbę ich charaktery.

"Czas honoru" jest opowieścią o losach grupy młodych polskich oficerów - tzw. "cichociemnych", Bronka, Janka, Michała, Władka, skoczków - zrzuconych na teren okupowanej Polski 16 lutego 1941 roku. "Cichociemni" to nazwa, która powstała wśród żołnierzy polskich w Szkocji na tajnych kursach dywersji dla kandydatów do służby w kraju. Określała trafnie jej cel: konspiracyjną walkę z Niemcami i specyficzny sposób włączenia się do niej - tajny przerzut samolotem i nocny skok na spadochronie, akcje szpiegowskie i dywersyjne.

Byli młodzi, pełni energii, zapału i wiary. Pięknie żyli i pięknie ginęli, dumnie, z godnością.  Przez 7 sezonów, poznajemy ich losy wojenne i powojenne, kiedy stali się „żołnierzami wyklętymi”.

W fabule serialu wykorzystano wydarzenia historyczne, związane m.in. z działalnością oddziałów ZWZ/AK, jak: Zamach zespołu bojowego „ZOM” na Igo Syma, dyrektora „Theater der Stadt Warschau” (przedwojenny „Teatr Polski”) oraz kierownika kina Nur für Deutsche „Helgoland” (przedwojenne „Palladium”) czy Zbrodnię w Palmirach – niemieckiej represji na ludności polskiej m.in. w zemście za likwidację Igo Syma. To tylko jedno z wielu wydarzeń do których odwołują się scenarzyści serialu.

Wartka akcja i świetna obsada sprawiły, że serial został znakomicie przyjęty przez widzów i jak mało która produkcja traktująca o tematyce historycznej, budził wśród widzów ogromne emocje.

Serial można oglądać na stronie:

https://vod.tvp.pl/website/czas-honoru,1667857

 w 2014 roku zaprezentowano widzom kontynuację, zatytułowaną Czas honoru – Powstanie.

Akcja specjalnej serii "Czasu honoru" rozgrywa się podczas powstania warszawskiego. W chronologii całego serialu stanowi powrót do wydarzeń wcześniejszych. To sensacyjna opowieść o powstańczym szlaku bojowym jednego oddziału, złożonego nie tylko z bohaterów poprzednich sezonów, ale też nowych postaci, młodych ludzi z rozmaitych warszawskich środowisk. Obok Władka, Michała, Bronka i Janka, pojawią się także: Wilk, Adam, Mickiewicz, Apacz, Irena, Bambo i Zosia. Ich powstańcze losy wypełnią treść serialu.

Odcinki do oglądnięcia znajdują się przy poprzednim linku Czas honoru.

  1920. Wojna i miłość

Rok produkcji: 2010

Zwiastun

Kolejny po „Czasie honoru”, serial wojenny o polskiej sławie i chwale, serwowany widzom przez TVP.

Serial historyczno-przygodowy z wojną polsko-bolszewicką w tle. Po raz pierwszy tematem serialu jest walka Polski o niepodległość w 1920 roku. Kraj stanął wówczas nie tylko w obronie swoich granic, ale także całej cywilizacji europejskiej, której zagrażała sowiecka Rosja.

Serial opowiada o losach trzech żołnierzy: Bronisława Jabłońskiego (polski szlachcic i oficer w dawnej rosyjskiej armii), Władysława Jarocińskiego (żołnierz pochodzący z chłopskiej rodziny ze Śremu, żołnierz dawnej pruskiej armii) i Józefa Szymańskiego (matematyk ze Lwowa, oficer legionów w c.k. armii), o ich przyjaźni, związkach z kobietami oraz walce o niepodległą Polskę. Historia toczy się w latach 1918–1920, kiedy kraj stanął w obronie swoich granic, której zagrażała ofensywa Armii Czerwonej. Wspólnym wrogiem Władka, Bronka i Józefa jest Rosjanin Aleksander Sribielnikow.

 „1920.Wojna i miłość to także opowieść o społeczeństwie tamtych lat. Serial został sprawnie zrealizowany, ułani na koniach na pewno zrobią na widzach wrażenie, podobnie jak kręcone w zwolnionym tempie sceny walk.

 Serial można oglądać:

https://vod.tvp.pl/website/1920-wojna-i-milosc,3284502

 Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy

Rok produkcji: 1979-1981

Zwiastun

Filmowa saga ukazująca na przykładzie kilku rodzin walkę Polaków z naporem germanizacyjnym w Wielkopolsce w okresie od 1815 do 1918 roku. Wielu krytyków zaliczyło "Najdłuższą wojnę..." do "najmądrzejszych i najważniejszych polskich seriali". To historia jedynej polskiej wojny w XIX wieku, konsekwentnie przeprowadzonej i do końca wygranej, o której jednak głucho w podręcznikach historii. Czy dlatego, że jej największe batalie stoczono nie na koniu i z szablą, ale w zaciętej, organicznikowskiej pracy na wszystkich polach społecznej aktywności, od handlu, bankowości i wzorowej organizacji życia gospodarczego poczynając, a na wysokiej kulturze rolnej chłopa wielkopolskiego kończąc? Czyżby ten rozdział naszej historii był wstydliwy, niedorównujący barwnością stuleci spisków, powstań i klęsk, jakie w świadomości narodowej wyżłobiła romantyczna tradycja spod znaku wieszczów?

Po klęsce Napoleona, z którym Polacy wiązali tyle nadziei na odzyskanie swego państwa, zapanowała czarna noc niewoli. Polska została wymazana z karty Europy, ale żyła w sercach i umysłach Polaków. Walczono o nią dalej w różny sposób, różnymi metodami, zależnie od tego, pod jakim zaborem znajdowały się dawne obszary kraju. Stosunkowo mało znana była ogółowi walka o wyzwolenie ludu Wielkopolski, która znajdowała się pod pruskim zaborem. A była to właśnie „najdłuższa wojna nowoczesnej Europy”.

Serial, mimo że zawiera również fikcyjne wątki fabularne, oparty jest na faktach i przedstawia losy autentycznych, historycznych postaci.

Niepodważalną zasługą autorów serialu jest przywrócenie narodowej pamięci zapomnianych bohaterów. "Zapis dziejów ich wojny stanowił dla mnie - pisał Stefan Bratkowski - swoisty podręcznik polskości, nieco innej niż ta znana z doświadczeń ziem Królestwa Polskiego czy Galicji, rzekłbym - polskości na inne warunki. Przeciwnik nie dawał im szans w otwartej wojnie. Miał za sobą miażdżącą przewagę siły zbrojnej, aparatu administracyjnego, pieniędzy i oświaty (...) Trafił na polskość gotową do każdego poświęcenia, ale zaradną, umiejącą wytrwale, ciężko pracować. Ci Polacy potrafili skutecznie zrównoważyć przemożną siłę fizyczyną Prus oporem, który zbudowali z mądrości i zręczności, z umiejętności i odporności nerwowej, z pogody ducha i wierności sobie. Przetrzymali w końcu nie byle kogo - Bismarcka i Hakatę, wrogów silnych, zdeterminowanych, przebiegłych i zaciekłych. Udowodnili, że na ich polskość nie ma mocnych?".

Dzięki digitalizacji przeprowadzonej przez Ośrodek Dokumentacji i Zbiorów Programowych TVP widzowie zobaczą serial w najwyższej jakości.

Serial można oglądać:

https://vod.tvp.pl/website/najdluzsza-wojna-nowoczesnej-europy,36188798

 Blisko, coraz bliżej

Rok produkcji: 1982-1986

Zwiastun

Saga rodzinna obejmująca losy śląskiej rodziny na przestrzeni lat 1863 - 1945. Ród Pasterników zamieszkały w małej wiosce pod zaborem pruskim, w miejscu, gdzie stykają się granice trzech mocarstw (tzw. trójkąt trzech cesarzy), potrafi zachować swą tozsamość. Wielkie wydarzenia polityczne, zmiany obyczajów odciskają swoje piętno na członkach rodziny, ale mimo wszystko próbują oni ocalić własny język, tradycję i kulturę.

Rodziną rządzi kowal Franciszek Pasternik (Franciszek Pieczka), ożeniony z posłuszną mu Agnieszką (Anna Ciepielewska). Franciszek jest nazywany „polskim królem”, gdyż uczy swe dzieci polskiej historii.

Pasternikowie nie są monolitem – Jerzy, najstarszy syn Stanika, najmłodszego syna Franciszka, poczuje się Niemcem i przeistoczy w Georga Pastenreicha, wnuk Stanika – Zygmunt wstąpi do Wehrmachtu, zaś jego ojciec – Tomasz znajdzie się w Auschwitz. Za to Henryk, inny syn Stanika, po studiach w Krakowie, w wolnej Polsce obejmie posadę w biurze śląskiego wojewody – piłsudczyka Michała Grażyńskiego. Oglądamy tu również wielkiego przeciwnika Grażyńskiego – chrześcijańskiego demokratę Wojciecha Korfantego.

Bohaterowie mówią po polsku, niemiecku i w gwarze śląskiej. A także po francusku, bo Jan Pasternik odnajduje się jako obywatel tegoż państwa.

Widz śledzi ich dzieje na tle wielkich przemian i wydarzeń historycznych, wpływających na życie śląskich Polaków. Jest zatem Kulturkampf, rugi pruskie, rewolucja 1905 roku, I wojna światowa i powstania śląskie. Serial kończy się tuż po II wojnie światowej i utworzeniu komunistycznej PRL.

W serialu celowo zabrakło zdjęć dokumentalnych. Całość jest inscenizowana. Specjalnie na potrzeby cyklu zbudowano wieś z okresu powstania styczniowego. Każdy odcinek niósł za sobą konieczność wykreowania nowej epoki - innej architektury, mody, otoczenia. By sprostać temu zadaniu poniesiono znaczne nakłady finansowe. W skompletowaniu setek kostiumów pomogła też "DEFA" - Wytwórnia Filmowa z ówczesnej NRD.

Wielu krytyków porównywało "Blisko, coraz bliżej" z "Najdłuższą wojną nowoczesnej Europy". Oba seriale były skonstruowane na podobnej zasadzie, oba też opowiadały o walce Polaków z niemieckim zaborcą. O ile jednak akcja "Najdłuższej wojny..." toczyła się w Wielkopolsce, o tyle fabuła "Blisko, coraz bliżej" dotyczy Śląska.

Serial można oglądać:

https://vod.tvp.pl/website/blisko-coraz-blizej,38007439